Co czwarty Polak deklaruje, że dziś kupuje świadomie więcej ekoproduktów niż przed pandemią, zaś 20% Polaków robi dziś ekozakupy rzadziej niż przed pandemią – zapraszamy do zapoznania się z raportem pt. "Ekoprodukty i zielone usługi finansowe oczami polskiego konsumenta" autorstwa dr Katarzyny Sekścińskiej. Badanie zostało przeprowadzone w lutym 2022 na reprezentatywnej próbie dorosłych (N=1182).
Proekologiczne zachowania Polaków w czasie Pandemii
W okresach, gdy wzrastał lęk i niepokój związany z pandemią i jej możliwymi skutkami dla zdrowia, życia oraz dla funkcjonowania ekonomicznego gospodarstw domowych, tematy te przysłaniały ekologię, która najzwyczajniej w świecie schodziła na drugi plan. W wynikach znalazło to odzwierciedlenie w niższym poziomie celowego działania proekologicznego i mniejszej ilości planów proekologicznych działań konsumenckich. W spokojniejszych okresach, gdy emocje opadały, Polacy dostrzegali związany z pandemią wzrost produkcji plastikowych śmieci, opakowań po lekach czy zużytych maseczek, następnie deklarowali gotowość do większego zaangażowania proekologicznego w czasie i po pandemii, również w kontekście zachowań konsumenckich.
Dziś, mimo iż formalnie pandemia COVID-19 wciąż trwa, często zachowujemy się w zasadzie tak, jakby jej już nie było. Jest to związane ze zniesieniem niemal wszystkich obostrzeń oraz przyzwyczajenia do nowej sytuacji. Poziom niepokoju i lęku związany z pandemią w lutym 2022 r. był już niewielki, a zachowania Polaków w tym okresie mogą stanowić w pewnym stopniu wskaźnik zachowań popandemicznych.
Pobierz raport "Ekoprodukty i zielone usługi finansowe oczami polskiego konsumenta"
Czy ekoprodukty cieszą się popularnością?
Badania przeprowadzone przez Fundację Think! w partnerstwie merytorycznym z Fundacją Citi Handlowy im. L. Kronenberga w lutym 2022 r. na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie dorosłych (N=1182) pokazały, że konsumenckie codzienne zachowania proekologiczne większości Polaków wróciły do poziomu sprzed pandemii lub nigdy się nie zmieniły. Tym niemniej, co czwarty Polak deklaruje, że dziś kupuje świadomie więcej ekoproduktów niż przed pandemią, zaś 20% Polaków robi dziś ekozakupy rzadziej niż przed pandemią. Pandemia nie wpłynęła więc na wszystkich w ten sam sposób, trudno mówić o trendzie w określonym kierunku. Z jednej strony obudziła w Polakach chęć dbania o środowisko i o własne zdrowie, z drugiej zaś pociągnęła za sobą wzrost inflacji, a w przypadku wielu gospodarstw domowych również spadek dochodów. Obserwowane wyniki dla zmiany zachowań konsumenckich w obszarze ekoproduktów są więc wypadkową wszystkich tych czynników, które w zależności od indywidualnej sytuacji konsumenta mogły go skłonić do kupowania ekoproduktów lub do odchodzenia od nich. Jest to spójne z deklaracjami Polaków dotyczącymi kupowania ekoproduktów w zależności od ich ceny. We wspomnianym wcześniej badaniu Ekoprodukty i zielone usługi finansowe oczami polskiego konsumenta 44% Polaków zadeklarowało, że celowo kupuje ekologiczne produkty, ale tylko 14% zadeklarowało, że jest gotowe za nie dopłacić. Pozostałe 30% kupuje ekologiczne produkty tylko, jeśli są w cenie nie wyższej niż ich nieekologiczne odpowiedniki. Ponadto niemal połowa Polaków nie kupuje świadomie ekologicznych produktów, jedynie wtedy, gdy znajdują się one w ich koszyku tylko przypadkiem. Co ciekawe, kupowanie ekologicznych produktów częściej deklarują kobiety (50%) niż mężczyźni (40%), osoby w wieku 55 lat i więcej (53%) niż osoby młodsze (ok.40%) oraz osoby o wyższym wykształceniu (ok. 50%) niż o średnim (42%) lub podstawowym (24%).
Polacy i ekologiczne pojazdy
Ekologiczne zachowania konsumenckie wykraczają jednak poza codzienne zakupy i dotyczą między innymi zakupów droższych produktów, kupowanych dużo rzadziej. Część z nich może być traktowana jako konsumpcja, inne stanowią inwestycję, a jeszcze inne są hybrydą konsumpcji i inwestycji. W badaniu Ekoprodukty i zielone usługi finansowe oczami polskiego konsumenta niemal co dziesiąty Polak wskazał, że albo kupił albo planuje kupić ekologiczny samochód lub motocykl. Zainteresowanie zakupem samochodu z napędem elektrycznym przejawia 7% dorosłych Polaków, a zakupem elektrycznego jednośladu połowa mniej (3%). Przy czym zainteresowanie to jest większe wśród mężczyzn niż wśród kobiet. Zaobserwowano również, że osoby o wykształceniu średnim i wyższym w podobnym stopniu są zainteresowane ekopojazdami, podczas gdy nie zaobserwowano żadnego zainteresowania nimi wśród osób o podstawowym wykształceniu, co pewnie jest wypadkową świadomości ekologicznej i sytuacji finansowej tej grupy. Chęć kupienia elektrycznego samochodu utrzymuje się na poziomie 7% niezależnie od wieku konsumenta, zaś zainteresowanie elektrycznymi jednośladami jest największe wśród osób w wieku 35-44 lata, co zdaje się być naturalną konsekwencją stylu i etapu życia oraz możliwości zdrowotnych.
Ekologiczne pozyskiwanie energii
Przywoływane wyżej badanie poruszyło również kwestię ekologicznych inwestycji związanych z pozyskiwaniem energii. Wśród różnych inwestycji tego typu największym zainteresowaniem wśród Polaków cieszą się panele fotowoltaiczne. Takie inwestycje zrealizował lub planuje zrealizować w najbliższym czasie co siódmy dorosły. Pompy ciepła i kolektory solarne cieszą się popularnością wśród około 8% Polaków. Niezależnie od rodzaju ekoinwestycji zainteresowanie nimi jest częstsze wśród mężczyzn niż wśród kobiet oraz wśród osób o wyższym wykształceniu niż średnim lub podstawowym. Badanie pokazało też, że zainteresowanie ekoproduktami związanymi z pozyskiwaniem energii do domu jest podobne niezależnie od wieku.
Co Polacy wiedzą o zielonych produktach finansowych?
W odpowiedzi na zainteresowanie drogimi ekoproduktami instytucje finansowe stworzyły linię zielonych produktów finansowych czyli pożyczkowych/kredytowych produktów dedykowanych ekoinwestycjom. Badanie Ekoprodukty i zielone usługi finansowe oczami polskiego konsumenta pokazało, że świadomość zielonych produktów wśród Polaków nie jest jednak bardzo duża. Co trzeci dorosły Polak wie, czym są zielone produkty, podczas gdy 40% Polaków nigdy o takich produktach nie słyszało. Wiedza o zielonych produktach finansowych rośnie zarówno z wiekiem, jak i z wykształceniem dorosłych Polaków. Ponadto to mężczyźni częściej niż kobiety deklarują, że przynajmniej słyszeli o tych produktach. 11% badanych Polaków planuje zakup ekoproduktów, które mogą być finansowane ze wsparciem zielonych produktów finansowych, jednak tylko co szósta spośród tych osób skorzystała lub zamierza skorzystać z zielonego produktu finansowego. W podobnym stopniu dotyczy to mężczyzn i kobiet oraz osób o średnim i wyższym wykształceniu. Jeśli zaś chodzi o preferencje różnych grup wiekowych, to największe zainteresowanie zielonymi produktami bankowymi wykazują osoby w wieku 35-44 lata, co może być naturalną konsekwencją etapu życia (budowanie domów, zmiana auta). Niski odsetek osób, które są zainteresowane zielonymi produktami finansowymi, po części wynika z tego, że niektórzy zwyczajnie nie potrzebują zewnętrznych środków do sfinansowania zakupu, natomiast część Polaków inwestujących lub planujących inwestycje w ekoprodukty nie wie, czym są zielone produkty lub nie jest do nich przekonana i stanowi target warty zainteresowania przez instytucje finansowe.
AUTORKA RAPORTU:
Dr Katarzyna Sekścińska – Adiunkt w Katedrze Katedra Psychologii Biznesu i Innowacji Społecznych, Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Badanie zostało zrealizowane we współpracy merytorycznej z Wydziałem Psychologii
Uniwersytetu Warszawskiego.
Badanie jest elementem Programu Rozwoju Przedsiębiorczości realizowanego,
przez Fundację Think! w partnerstwie merytorycznym z Fundacją Citi Handlowy im. L. Kronenberga.