Uczenie się przez połączenie

Sama czynność łączenia się (w celu edukacyjnym) staje się ważniejsza niż to, co aktualnie wiemy.

Konektywizm – uczenie się w epoce cyfrowej

Konektywizm rozwijany jest od samego początku pod hasłem „teorii uczenia się w epoce cyfrowej”. Jego autorzy prowadzący działalność naukową na kanadyjskich uczelniach – George Siemens i Stephen Downes – zaproponowali nową koncepcję uczenia się, analizując ograniczenia innych współczesnych teorii pedagogicznych, takich jak behawioryzm, kognitywizm czy konstruktywizm. Punktem wyjścia jest tu stwierdzenie faktu istotnego oddziaływania „wszędobylskiej” technologii na nasze życie, na sposób komunikowania się, a także na to, jak się uczymy. Według Donalda G. Perrina, wydawcy International Journal of Instructional Technology and Distance Learning, teoria proponowana przez Siemensa i Downesa łączy ważne elementy wielu teorii uczenia się, struktury społeczne i narzędzia technologiczne, tworząc bardzo silną podbudowę teoretyczną dla zrozumienia zasad uczenia się w epoce cyfrowej.

Jednym z najważniejszych aspektów konektywizmu jest wykorzystanie sieci z jej różnymi węzłami (węzeł oznacza tu coś więcej niż zasób, źródło) i połączeniami jako centralnej metafory procesu uczenia się. Węzłem może być wszystko, co łączy się z innymi węzłami: informacja, dane, uczucia, obrazy, itp. Uczenie się jest procesem tworzenia połączeń pomiędzy różnymi węzłami i rozwijania sieci. Jak zastrzega Siemens, oczywiście nie wszystkie połączenia mają jednakową moc w uczeniu się i w rzeczywistości wiele z nich ma charakter luźny, słaby.

Wiedzieć gdzie

Siemens opisał swoją teorię w 2005 r. w dokumencie Connectivism: A Learning Theory for the Digital Age. Według niego teoria konektywizmu zakłada, że decyzje podejmujemy na podstawie określonego zasobu informacji, ale ten nieustannie zmienia się. Ciągle dołączają do niego nowe informacje. Kluczową kompetencją jest rozróżnianie, co jest istotne, a co nie jest. Równie ważne jest uświadomienie sobie, w którym momencie nowa informacja zmienia w sposób istotny fundament, na którym przed chwilą podjęliśmy określoną decyzję. Inaczej mówiąc „wiedzieć jak” (know-how) czy „wiedzieć co” (know-what) zostaje zastąpione przez „wiedzieć gdzie” (know-where), ponieważ to jest klucz prowadzący do poszukiwanego zasobu wiedzy. Staje się on meta-zasadą efektywnego uczenia się, równie ważną jak zasoby wiedzy, którą już posiadamy. Jest również zasadą, która ma zastosowanie nie tylko w nauce, ale również w pracy. Pracujemy z informacjami i ludźmi poprzez łączenie różnych doświadczeń i opinii, przy wykorzystaniu rozmaitych zasobów. W ten sposób tworzymy wartość naszych rozwiązań, produktów, czy usług.

Siemens do fundamentów konektywizmu zalicza następujące zasady:

⇨ uczenie się i wiedza opiera się na różnorodności opinii;
⇨ uczenie się jest procesem łączenia się z określonymi węzłami lub zasobami informacji;
⇨ wiedza może być gromadzona poza człowiekiem, w różnych urządzeniach;
⇨ zdolność do odnajdywania wiedzy jest ważniejsza niż to, co aktualnie mamy w głowie;
⇨ tworzenie i utrzymywanie połączeń jest niezbędnym elementem procesu ustawicznego uczenia się;
⇨ zdolność do spostrzegania połączeń pomiędzy obszarami, ideami i konceptami jest umiejętnością krytyczną;
⇨ wiedza, której potrzebuję teraz (dokładna i aktualna) leży u podstaw czynności uczenia się;
⇨ proces podejmowania decyzji sam w sobie jest już procesem uczenia się. Wybór, czego mam się uczyć i znaczenie napływających informacji jest postrzegane przez pryzmat zmieniającej się rzeczywistości. To, że decyzja była słuszna dziś, nie oznacza, że tak samo będzie jutro.

Uczenie się nie jest już aktualnie procesem przyswajania wiedzy obecnej w różnych nośnikach tj. książkach, zasobach internetu, bazach danych. Uczymy się łącząc z innymi ludźmi i różnorodnymi zasobami. Nie chodzi o to, co mamy w głowach, czy też czego nauczyliśmy się w szkołach – bo wiedza ta w obliczu dynamicznych zmian społecznych i gospodarczych dość szybko ulega dezaktualizacji i stawia przed nami wyzwanie dotyczące oduczenia się tego, z czego zdawaliśmy jakiś czas temu z powodzeniem egzaminy.

Wykonywane przez nas zadania zarówno w pracy, jak i życiu są jest tym bardziej wartościowe, gdy odwołują się do wiedzy powstałej w wyniku połączenia i kojarzenia różnych obszarów, idei i koncepcji. Tak właśnie powinna wyglądać praca – niezależnie od tego, co wykonujemy, czy w jakim obszarze pracujemy. Nieodłącznym elementem są inni ludzie, którzy dzielą się swymi poglądami, doświadczeniami i inspirują się wzajemnie do tworzenia zupełnie nowych rozwiązań i koncepcji.

Przeczytaj także:

Czy jesteś już cyfrowy?

Kreatywność

Źródło: Opracowanie redakcji na podstawie materiałów z Edunews.pl